H Ευαγγελίστρια του Μούδρου και τα επιστολικά δελτάρια του 1914-1918

Η «Ευαγγελίστρια» όπως χαϊδευτικά οι κάτοικοι του Μούδρου αποκαλούν τον ιερό ναό του «Ευαγγελισμού της Θεοτόκου», χτίστηκε το 1904 με συνεισφορές των ξενιτεμένων Μουδρουνών στην Αμερική και με προσωπική εργασία των ντόπιων, στη θέση που παλαιότερα υπήρχε ένα αγιορείτικο μετόχι.

Πρόκειται για μια εντυπωσιακή  τρίκλιτη βασιλική.Η ωραιότητα του ναού προκάλεσε συχνά το φωτογραφικό φακό.

Ιδιαίτερα οι φωτογραφίες που τράβηξε στα 1914-1918 ο Αλέξανδρος Παναγιώτου με τους Αγγλογάλλους αξιωματικούς μπροστά από το ναό,ως επιστολικό δελτάριο έκανε το γύρο του κόσμου κι αγαπήθηκε ξεχωριστά.

Η κάρτα κυκλοφόρησε την ίδια περίοδο σε διάφορες εκδόσεις και έφερε διάφορους τίτλους.Άλλοτε έφερε το γενικό τίτλο "Ελληνική Εκκλησία" τυπωμένο στα ιταλικά, γαλλικά, αγγλικά κι άλλοτε είχε τίτλο στα αγγλικά "Ελληνική Εκκλησία.Μούδρο"ή "Εκκλησία Μούδρου-Greek church Moudros L'eglise grecque de Moudros".

Αργότερα οι εκδότες Menahem & Sevy στα 1918 θα τυπώσουν στην Ιταλία το ίδιο επιστολικό δελτάριο με τον εσφαλμένο τίτλο "Θεσσαλονίκη-Ελληνική Εκκλησία" στα γαλλικά.

Η Ευαγγελίστρια θεωρείται μια από τις πιο πολυφωτογραφημένες ελληνικές εκκλησίες.Οι φωτογράφοι φωτογράφιζαν όχι μόνο την εξωτερική όψη του μεγαλοπρεπή ναού αλλά και το εσωτερικό του.

Ήταν ένας ναός ιδαιίτερα μεγαλοπρεπής κι όμορφος για αυτό κι οι εκδότες επιστολικών δελταρίων (κάρτ ποστάλ) συχνά το προτιμούσαν για να τον προβάλουν  ως εξαίρετο δείγμα ελληνικής εκκλησίας.

Ευαγγελία Χ.Λιάπη

Ο Άγιος Ερμόλαος

Ο Άγιος Ερμόλαος μαζί με τη Αγία Παρασκευή

Σχετικά με το βίο του Αγίου Ερμολάου υπάρχουν ελάχιστες πληροφορίες.Ο Άγιος Ερμόλαος   συγκαταλέγεται στον ευρύ κύκλο των Αγίων ιαματικών  Αναργύρων.Ο ίδιος ήταν Ιατρός και ιερέας.

Ο Άγιος Ερμόλαος έζησε στη Νικομήδεια της Μικράς Ασίας επί της βασιλείας του Ρωμαίου αυτοκράτορα Διοκλητιανού.

Αρχικά το όνομα του  ήταν Ερμής.Όταν όμως  ασπάσθηκε το Χριστιανισμό  και χειροτονήθηκε, τότε έλαβε και το όνομα Ερμόλαος.Γιατί ο Θεός τον είχε προικίσει με το χάρισμα να ερμηνεύει το θείο λόγο στο λαό.

Κατά το διωγμό του Διοκλητιανού, το 303 μ.χ. ο  Ερμόλαος μαζί με δυο  άλλους ιερείς, τον Έρμιπτο και τον Ερμοκράτη, είχαν καταφύγει  στην εξοχή της Νικομήδειας για να αποφύγουν  τους διώκτες τους.

Εκεί ο Ερμόλαος γνώρισε ένα νέο, ο οποίος σπούδαζε Ιατρική, τον Παντολέοντα[1],ο οποίος κι έγινε μαθητής του.Τον κατήχησε και στη συνέχεια τον βάπτισε χριστιανό,δίνοντας του το όνομα, Παντελεήμων.

Όταν αργότερα  ο  Παντελεήμονας συνελήφθηκε από τους ειδωλολάτρες και ρωτήθηκε από που διδάχθηκε το Χριστιανισμό, ομολόγησε.  ότι  τον δίδαξε ο Ερμόλαος.

Ο άρχοντας της Νικομήδειας τότε διέταξε και συνέλαβαν  τον Ερμόλαο.Μαζί όμως με τον Ερμόλαο παρουσιάστηκαν και οι  δυο  ιερείς οι  Έρμιπτος και Ερμοκράτης.Όταν ο άρχοντας τους ρώτησε τι ήθελαν,  αυτοί του απάντησαν, ότι είναι στρατιώτες  του Ερμολάου, κάτω από τη σημαία του Χριστού.

Ο άρχοντας της Νικομήδειας εκνευρισμένος διέταξε και αποκεφαλίστηκαν και οι τρεις.
"Ίερατεύσαντες, γνησίως Άγιοι, τω πρυτανεύσαντι, ημίν τα κρείττονα, του μαρτυρίου την όδόν, ήνύσατε γηθοσύνως, Ιερέ Έρμόλαε, συν Έρμίππω Έρμόκρατες, τρίστυλον έδραίωμα, Εκκλησίας γενόμενοι' διό έκδυσωπείτε άπαύστως, σώζεσθαι πάντας πάσης βλάβης".

Ακολούθησε το μαρτύριο του Αγίου Παντελεήμονα. Τον έδειραν και του ξέσχισαν το σώμα.Τον έκαψαν με λαμπάδες και τον βούτηξαν σε βρασμένο μολύβι.Τον έρριξαν για να τον κατασπαράξουν τα θηρία αλλά αυτά στάθηκαν δίπλα του απαθή.Στο τέλος τον αποκεφάλισαν όπως και το δάσκαλο του,τον  Ερμόλαο.

Η μνήμη του Αγίου Ερμολάου τιμάται στις 26 Ιουλίου και συνεορτάζεται μαζί με τη μνήμη των Ερπίππου και  Ερμοκράτη.

Στη Λήμνο, υπάρχει μια παραθαλάσσια περιοχή, η οποία βρίσκεται 4 χιλιόμετρα από το χωριό Ατσική και αποκαλείται Άγιος Ερμόλαος, στα λημνιακά "Αγιαρμόλα". Στην περιοχή του Αγιαρμόλα υπάρχουν σπάνια πετρώματα.

Το όνομα Άγιος Ερμόλαος έχουν δώσει οι κάτοικοι και στο σύλλογο τους,το σύλλογο των Ατσικιωτών Λήμνου.

Ευαγγελία Χ.Λιάπη

---

[1] Ο πατέρας του ήταν ο  Ευστόργιος.Ειδωλολάτρης, πλούσιος κι ανώτερος αξιωματούχος του κράτους. Η μητέρα του ήταν η Ευβούλη, χριστιανή.Δυστυχώς είχε πεθάνει πριν βαπτίσει τον Παντολέοντα.