Η Αγιά Σοφιά της Λήμνου

Ο  ναός της Αγιάς Σοφιάς βρίσκεται στο ομώνυμο χωριό της Λήμνου και αρχικά, σύμφωνα με την τοπική προφορική παράδοση του χωριού, ο ναός  ήταν αφιερωμένος στη Σοφία του Θεού.

Οι  αρχικοί οικιστές  του χωριού της Αγιάς Σοφιάς κατάγονταν από τη Κωνσταντινούπολη.

Βυζαντινοί δηλαδή ήταν οι κάτοικοι, οι οποίοι εργάζονταν και καλλιεργούσαν το πατριαρχικό κτήμα.

Οι Βυζαντινοί κάτοικοι έχτισαν λοιπόν το ναό στον οικισμό τους και τον ονόμασαν Αγιά Σοφιά, για να τιμήσουν την Αγία Σοφιά της Βασιλεύουσας που ήταν αφιερωμένη στη Σοφία του Θεού.

Σήμερα οι Αγιασοφίτες στο ναό τους τιμούν την Αγία Σοφία, την οποία και θεωρούν πολύ θαυματουργή.

Ο σημερινός ναός χτίστηκε το 1971, αφού προηγουμένως κατεδαφίστηκε παλαιότερος ναός, ο οποίος είχε υποστεί σημαντικές ζημιές από το σεισμό του 1968.

Ο παλαιότερος εκείνος ναός είχε χτιστεί κατά τη διάρκεια των ετών 1912-1914 πάνω σε ερείπια ενός άλλου ναού.

Στο ναό του 1912, ξεχώριζε το καμπαναριό του ναού.Ήταν έργο του σημαντικού λιθοξόου Κωνσταντή Αταλιώτη από τη Φυσίνη. 

O σημερινός ναός της Αγία Σοφίας είναι μια απλή βασιλική με  δίρριχτη στέγη χωρίς τρούλο και διαθέτει εξωνάρθηκα, στηριζόμενο  σε τρεις κίονες.

Στο υπέρθυρο φέρει μαρμάρινη στήλη με την επιγραφή:

"ΑΝΗΓΕΡΘΗ ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ

ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ 1971

ΔΑΠΑΝΑΙΣ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ"

Το καμπαναριό βρίσκεται στα αριστερά  του ναού, ενώ πίσω από το ιερό, σε γειτονικό χώρο εκτείνεται το νεκροταφείο του χωριού.

Στον προαύλιο χώρο του ναίσκου έχουν τοποθετηθεί στη σειρά μέλη από μαρμάρινους αρχαίους κίονες και αποσπάσματα από κιονόκρανα.

Η Αγία Σοφία θεωρείται από τους ντόπιους πολύ θαυματουργή.Οι κάτοικοι του χωριού χαρακτηριστικά αναφέρουν ότι η Αγία, συχνά παρουσιάζεται σε ευσεβείς κατοίκους του χωριού και ότι τους φανερώνει σημαντικά γεγονότα που μέλλουν να συμβούν.

Όταν προμηνύει ευχάριστα γεγονότα η Αγία είναι ενδεδυμένη με λευκά ενδύματα ενώ όταν τα γεγονότα είναι δυσάρεστα φοράει μαύρα ενδύματα.

Αξιοσημείωτα είναι και τα "μουρσά" που βρίσκονται παρακείμενα του ναού.Πρόκειται για υπόγεια καταφύγια τα οποία είχαν κατασκευάσιε οι κάτοικοι.Επειδή στο παρελθόν το χωριό της Αγιάς Σοφιάς είχε υποστεί σημαντικές  ληστρικές επιθέσεις από τους πειρατές του Αιγαίου πελάγους, για να διαφυλάξουν τη ζωή και το βιός τους οι κάτοικοι, είχαν δημιουργήσει τα υπόγεια καταφύγια, τα οποία κι αποκαλούν «μουρσά».

Ευαγγελία Χ.Λιάπη 

Η  εκκλησία της Αγιάς Σοφιάς του 1914.