Κυριακή 13 Μαρτίου 2011

Ο ανεμόμυλος της Λήμνου



Στην Ανατολική Λήμνο συναντάμε τους περισσότερους ανεμόμυλους. Η ύπαρξη αρκετής ανεμοδύναμης, τόσο  σε ένταση, όσο και σε συχνότητα,  υπήρξαν οι απαραίτητες προϋποθέσεις, για την λειτουργία των ανεμόμυλων.
Ο ανεμόμυλος δημιουργήθηκε για την παραγωγή του αλευριού. Τα χωράφια ήταν σπαρμένα με σιτάρι και το σιτάρι έπρεπε να γίνει αλεύρι.
Έτσι, μετά τους πέτρινους χειρόμυλους, τους οποίους χρησιμοποιούσαν αρχικά, δημιουργήθηκαν οι ανεμόμυλοι.
Τους περισσότερους ανεμόμυλους, τους κατείχαν Τούρκοι μπέηδες στο Βάρος της Ανατολικής Λήμνου.
Οι Τούρκοι γενικότερα λάτρευαν τους μύλους όπως και τις βρύσες. Η ιδιοκτησία μύλου τα παλιά χρόνια θεωρούνταν μεγάλη περιουσία.
Ο μύλος της Λήμνου, ήταν κοινού τύπου, του γνωστού αιγαιοπελαγίτικου, κυκλικής κάτοψης με περιστρεφόμενη οριζοντίως κωνική, με σαμάκι  σκεπή και επίσης περιστρεφόμενη κατακορύφως ξύλινη φτερωτή με τα γνωστά τριγωνικά πανιά.
Για την κατασκευή του μύλου έπρεπε να επιλεγεί αρχικά η κατάλληλη τοποθεσία. Η κατάλληλη τοποθεσία ήταν συνήθως στο ψηλότερο σημείο του χωριού, με κατεύθυνση προς το βοριά. Για να αλέσει ο μύλος, ο βορεινός άνεμος όμως, δεν έπρεπε, να είναι πολύ δυνατός.
Ο προσανατολισμός του μύλου ήταν πολύ σημαντικός, γιατί ανάλογα με την κατεύθυνση του ανέμου, το αξόνι στρέφεται,  είναι δηλαδή κινητό, για να κινούνται οι αντένες με την φορά του ανέμου.
Στην συνέχεια αναλάμβαναν οι μυλωνάδες τεχνίτες, που έχτιζαν τον μύλο και τον τελείωναν οι μυλομαραγκοί.
Οι μυλωνάδες για την τοιχοποιία, χρησιμοποιούσαν  τοπική πέτρα και ως κονίαμα το κουρασάνι. 
Το κουρασάνι ήταν ένα μίγμα από άμμο θαλάσσης, ασβέστη, λημνιακή γη και τριμμένο κεραμίδι. Το κουρασάνι γενικότερα προστάτευε το μύλο από την υγρασία.
Ο μύλος έχει ίση διάμετρο κορυφής και βάσης (Δκ = Δβ).
Η τυπολογία της εσωτερικής δομής και κατασκευής είναι, ότι οι μύλοι ήταν δίπατοι (κατώι – πατάρι – ανώι). 
Πόρτα και παράθυρο βρίσκονται στην ίδια διάταξη με την πόρτα, στην πλευρά με τον ασθενέστερο άνεμο και τα παράθυρα στον αντίστοιχο  άξονα (π.χ ανατολή – δύση).
Η σκάλα, στις περισσότερες περιπτώσεις είναι πέτρινη και παρακολουθεί το κυκλικό σχήμα του πύργου.
Η στέγη  ήταν κωνική. Ο ξύλινος σκελετός της στεγανοποιούταν με πολλά στρώματα από  σαμάκι.
Στην κορυφή της υπήρχε ανεμοδείκτης που τη διαπερνά δίνοντας ένδειξη της διεύθυνσης του ανέμου στο εσωτερικό του μύλου.
Όταν ο ανεμόμυλος δεν είχε παραγγελίες για αλέσματα, άφηναν σε μια αντέννα ένα κομμάτι του πανιού ανοιχτό.
Αυτό το έβλεπε ο κόσμος και καταλάβαινε ότι μπορούσε να πάει να αλέσει.
Στα 1304,σύμφωνα με ένα παλαιό πρακτικό στο νησί υπήρχαν και λειτουργούσαν τρεις ανεμόμυλοι.

Ευαγγελία Χ.Λιάπη

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου