ΑΓΙΟΣ ΜΗΝΑΣ Καμίνια

Το ξωκλήσι βρίσκεται στη θέση Αλώνι, κοντά στη δεύτερη είσοδο του χωριού. Ο ναΐσκος είναι αφιερωμένος στον Άγιο Μηνά τον Αιγύπτιο και θεωρείται πολύ θαυματουργός.
Η ιδιοκτήτρια του ναού Βάϊα  Ψαραδέλλη είχε γεννηθεί στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου από Λημνιούς γονείς, πατέρα από τη Σκανδάλι και μητέρα από τα Καμίνια.
Όταν ξαφνικά στην εφηβεία της έμεινε ορφανή από πατέρα, η οικογένεια αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την κοσμοπολίτικη την εποχή εκείνη Αλεξάνδρεια και να  μετοικήσει στα Καμίνια.

 Από παιδάκι η Βάϊα γνώριζε για τον Άγιο Μηνά, που είχε γεννηθεί στο  Κάιρο και για  τα θαύματά του είχε ακούσει να τις μιλούν οι δάσκαλοι της στο Αβερώφειο σχολείο που φοίτησε.
Εξάλλου πολύ κοντά στην Αλεξάνδρεια υπήρχε ο τάφος του Αγίου καθώς και μοναστηριακό συγκρότημα αφιερωμένο στον Άγιο Μηνά το οποίο ως παιδί είχε επισκεφτεί αρκετές φορές. 
Η Βάϊα  έτσι από παιδί ευλαβούνταν πολύ τον Άγιο Μηνά και σε όλη τη ζωή της τον θεωρούσε προστάτης της.

Στο μεσόστρατο της ζωής της όπως η ίδια αφηγούνταν αξιώθηκε να τον δει στον ύπνο της, να την προτρέπει να του ιδρύσει ναό στο πατρικό της κτήμα. 
Έτσι αποφάσισε να χτίσει το ναό στον Άγιο Μήνα τον Αιγύπτιο.

Στις 11 Νοεμβρίου του 1975, ημέρα εορτασμού του Αγίου έγιναν τα θυρανοίξια του ναού και κάθε χρόνο η οικογένεια της Βάϊας Ψαραδέλλη λειτουργούσε το ξωκλήσι.

Πρόκειται για ένα ναό με πρόναο.
Ο ναός είναι αρκετά καλά συντηρημένος και επειδή είναι κοντά στο χωριό τα καντήλια του είναι σχεδόν πάντα αναμμένα.

Στο τέμπλο υπάρχουν απλές εικόνες του 1975, της Θεοτόκου, του Ιησού, του Αγίου Μηνά και του Ιωάννη του Προδρόμου.
Στο προσκυνητάρι υπάρχει εικόνα του Αγίου Μηνά του Αιγύπτιου αγιογραφημένη στο εργαστήρι της Ιεράς Μονής Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Πάρνηθα το 1968.
Χαρακτηριστικό της εικόνας αυτής είναι ότι απεικονίζει τον Άγιο να ιππεύει ένα καστανό άλογο εν αντιθέσει με μια άλλη μεγάλη και εντυπωσιακή εικόνα του 1997 που υπάρχει στο ξωκλήσι και είναι δέηση του Σταύρου Φράττη στην οποία ο Άγιος ιππεύει ένα λευκό άλογο σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση.

Μέσα στο ιερό υπάρχουν δυο  παλιές αχρονολόγητες εικόνες, μια  των «Εισοδίων της Θεοτόκου» και μια άλλη λαϊκή αγιογράφηση της «Σταύρωσης».
Στην εικόνα της «Σταύρωσης εντυπωσιάζει η παρουσία εκτός από της Θεοτόκου και του Ιωάννη, η συμμετοχή του Ήλιου και της Σελήνης στο θείο Πάθος.

Ο Άγιος Μηνάς θεωρείται ο Άγιος όχι μόνο των γεωργών και κτηνοτρόφων αλλά και των ξενιτεμένων και θεωρείται πολύ θαυματουργός.
Είναι Άγιος φανερωτής, δηλαδή σε όσους τον επικαλούνται, εμφανίζει  απολεσθέντα αντικείμενα.
Ευαγγελία Χ.Λιάπη

Απολυτίκιον του Αγίου Μηνά:

Στρατείαν κατέλιπες την κοσμικήν, αθλητά, ουράνιον είληφας την κληρουχίαν, σοφέ, και στέφος αμάραντον, δόξαν αποδιώξας βασιλέως γήινου, άθλους δε διανύσας μαρτυρίου γενναίου. Διό, μεγαλομάρτυς Μηνά, πρέσβευε σωθήναι ημάς.

Μεταμόρφωση του Σωτήρος, Καμίνια

Το ξωκλήσι «Μεταμόρφωση του Σωτήρος» ή  αλλοιώς  «Πα στο Χριστό» βρίσκεται στην εξοχή των Καμινίων πολύ κοντά όμως στο χωριό.

Οι ντόπιοι αποκαλούν συνήθως το ξωκλήσι «ο Χριστός».

Το εκκλησάκι το έχτισε η Κυριακούλα Ν. Παπαδημητρίου  και σήμερα το επιστατούν οι απόγονοι της.
Η Κυριακούλα Ν. Παπαδημητρίου είχε δει μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα να χάνει δυο παιδιά, ένα αγόρι και ένα κορίτσι, ηλικίας 9 και 7χρονών ,να χάνει το σύζυγο της και τη μητέρα της.
Ο πόνος της ήταν πολύ μεγάλος.Μια μέρα λέγεται πως είδε ένα φως να λάμπει στο συγκεκεριμένο χωράφι.
Αποφάσισε να χτίσει ένα ναό αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Ο ναΐσκος χτίστηκε το 1964.
Για να φτάσεις στο ναό περνάς από ένα ρυάκι με λυγαριές κι ανηφορίζεις σε ένα πέτρινο μονοπάτι προς το λοφίσκο.
Ο ναός βρίσκεται στα δεξιά του μονοπατιού μέσα σε ένα χωράφι.

Στον προαύλιο χώρο του ναού στα δεξιά υπάρχει πέτρινο οστεοφυλάκιο με τέσσερις θήκες.
Το οστεοφυλάκιο είχε επιμεληθεί να κατασκευαστεί η ίδια η Κυριακούλα Παπαδημητρίου ενώ ήταν ακόμα εν ζωή και εκεί είχε μεταφέρει τα οστά των παιδιών της.

Πάνω από την εξώθυρα του ναού υπάρχει επιγραφή με τη σημείωση :

KNΠ 18.5.64.

Μέσα στο ναό καθώς εισέρχεται κανείς στα αριστερά υπάρχει μεγάλη αγιογραφική τοιχογραφία κινητή σε μουσαμά  του 1881.

Η Αφιέρωση αναφέρει:

 Χ:Παναγιώτης

Χ: Κατακοζηνός

Προσκυνητής του Πανάγιου Τάφου

1881

Η αγιογραφική κινητή τοιχογραφία σε μουσαμά υπήρχε για χρόνια σε ένα άλλο ξωκλήσι των Καμινίων, στην Αγία Βαρβάρα.
Η  Κυριακούλα ζήτησε να έρθει η παλιά αγιογραφία στο δικό της ξωκλήσι για να λειτουργείται πιο συχνά αλλά και  να είναι πιο ασφαλής μια και είναι πιο κοντά στο χωριό.
Οι διαστάσεις της τοιχογραφία, του μουσαμά για την ακρίβεια είναι σχεδόν 1Χ1 και αφηγείται σκηνές από την Παλαιά και Καινή Διαθήκη.

Σκηνές όπως η θυσία του Αβραάμ, τα Άγια των Αγίων, η Κοίμηση της Θεοτόκου, η Ζωοδόχος Πηγή, ο Λώβ στολίζει το ξύλο, ο διάβολος πίνει το νερό, ο Βαρούχ, η Αγία Αικατερίνη, ο Άγιος Γεώργιος, ο νεομάρτυρας Γεώργιος, ο Άγιος Δημήτριος, η Αγία Βαρβάρα, οι τρεις Ιεράρχες, η Βάπτιση του Ιησού, Άγουσι τον Ιησού εις το σταυρόσε, η Αγία Βηθλεέμ, η βρεφοκτονία, ο Άγιος Σάββας, ο Λάζαρος, η Βαϊοφόρος, η Μαστίγωσις, ο προφήτης Ηλίας.

Από τις εικόνες στο τέμπλο εντυπωσιάζουν η εικόνα της Θεοτόκου έργο του αγιογράφου Ι. Δ. Κασόλα που την φιλοτέχνησε το 1961(πριν αποπερατωθεί το ξωκλήσι) και ήταν δέηση και αφιέρωση της Κυριακούλας Παπαδημητρίου και η εικόνα του Ιησού του 1964.
Οι εικόνες του Ιωάννη του Προδρόμου και η Μεταμόρφωση του Σωτήρος είναι αχρονολόγητες και χωρίς αφιέρωση.

Εντυπωσιακή είναι και μια άλλη αχρονολόγητη και χωρίς αφιέρωση εικόνα του Αγίου Νικολάου.

Μέσα στην Ιερά Κόγχη υπάρχει η εικόνα «Βαϊοφόρος».
Πρόκειται για μια πολύ παλιά εικόνα του 19^ου αιώνα πιθανότατα από κάποιο αγιογραφικό εργαστήρι των Αγίων Τόπων ή της Αιγύπτου και «τα Εισόδια της Θεοτόκου» που φέρει τη χρονολογία 1877.

Μέσα στο Ιερό υπάρχει και μια απλή χάρτινη εικόνα με απλή γαλάζια κορνίζα  «Οι Άγιοι Τρεις  Ιεράρχαι, Χρυσόστομος, Βασίλειος, Γρηγόριος».

Σήμερα το ξωκλήσι της «Μεταμορφώσεως του Σωτήρος» θεωρείται  ένα από τα πιο όμορφα,γραφικά και σωστά συντηρημένα ξωκλήσια των Καμινίων.
Ευαγγελία Χ.Λιάπη

Κοίμηση της Θεοτόκου Καμίνια

H εκκλησία βρίσκεται στο κέντρο του χωριού.
Αρχικά στην τοποθεσία αυτή υπήρχε ένα μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στην Παναγία.
Ο ναίσκος είχε δημιουργηθεί ύστερα από όνειρο.
Κάτοικος  του χωριού είχε δει στον ύπνο μια μαυροφορεμένη γυναίκα που τον προέτρεπε να σκάψει στο συγκεκριμένο σημείο.
Μόλις ξημέρωσε πήγε εκεί και κάτω από μια πέτρα βρήκε την εικόνα της Παναγίας.
Για να στεγάσει την εικόνα έφτιαξε ένα μικρό ξωκλήσι.
Η  σημερινή εκκλησία που είναι αφιερωμένη στην κοίμηση της Παναγίας χτίστηκε το 1850-1852 αφού είχε κατεδαφιστεί ο παλαιότερος ναός που υπήρχε στην ίδια τοποθεσία.
Τα θυρονάξια κι εγκαίνια  του νέου ναού έγιναν στις 15 Αυγούστου του 1852 από το μητροπολίτη Λήμνου Δανιήλ.
Η εκκλησία χτίστηκε με προσωπική εργασία όλων των ανδρών του χωριού και με δωρεές των ξενιτεμένων Καμιωτών.
 Οι αγιογραφίες στο τέμπλο είναι του λαϊκού ζωγράφου  Γρηγόρη Παπάμαλη τις οποίες ο καλλιτέχνης φιλοτέχνησε το 1922.

 Χαρακτηριστική είναι η γλυκύτητα των μορφών των Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ και το ύφος της αγιογράφησης, στις πλαϊνές θύρες του ναού.
Εντυπωσιακή επίσης είναι και η εικόνα του Αγίου Νικολάου ο οποίος εμφανίζεται μελαμψός.
 Η λαϊκή φιλοσοφία ήθελε τον Άγιο να είναι συνέχεια σε αποστολές διάσωσης στη θάλασσα και έτσι από την αλμύρα και τον ήλιο το χρώμα του να είναι υπερβολικά ηλιοκαμένο.

 Το καμπαναριό του ναού είναι έργο του λιθοξόου Κωνσταντή Αταλιώτη από τη Φυσίνη και κατασκευάστηκε γύρω στα 1902 στην αριστερή πρόσοψη του ναού.

Πίσω από το ιερό του ναού υπάρχει πηγάδι με αγίασμα.
Οι ιδιοκτήτες του σπιτιού είδαν σε όνειρο μια μαυροφορεμένη γυναίκα που τους υπέδειξε να σκάψουν για να βρουν νερό όπως και έγινε.
Σε πολύ δύσκολες χρονιές όταν  στέρεψαν όλα τα πηγάδια στο χωριό ήταν το μοναδικό από το οποίο μπορούσαν και αντλούσαν νερό.

Εκτός όμως από την κεντρική εκκλησία της Παναγιάς που χτίστηκε ύστερα από όνειρο και την εύρεση της εικόνας, πολλά από τα παλιά ξωκλήσια του χωριού συνδέονται με αντίστοιχα συμβουλευτικά όνειρα και την ανεύρεση εικόνων.
 Σε αυτόν όμως που του φανερωνόταν δεν θα έπρεπε να το φανερώσει σε κανένα αλλά να πάει μόνος του να τη βρει.
Σε αντίθετη περίπτωση αντί για εικόνα έβρισκαν στη θέση που τους είχε φανερωθεί στάχτη.
Το πιθανότερο είναι κατά την περίοδο της Εικονομαχίας να είχαν κρύψει οι ιδιοκτήτες των τις εικόνες και με το πέραμα των χρόνων αλλά και αιώνων τις πιο πολλές φορές να ήθελαν οι εικόνες να λειτουργηθούν και για το λόγω αυτό με θαυμαστό τρόπο να φανερωνόντουσαν στους πιστούς.
 Υπάρχει επίσης η περίπτωση οι κρυμμένες αυτές εικόνες να ανήκαν σε μετόχια ή μοναστήρια και κατά την περίοδο της εικονομαχίας οι μοναχοί να τις έκρυψαν για να τις διασώσουν.
Κάποιες εικόνες πιθανόν να ήταν και στην κατοχή Τούρκων οι οποίοι ήταν κρυπτοχριστιανοί και από φόβο κάποια στιγμή να τις έκρυψαν.
Οι Τούρκοι και ιδιαίτερα οι Τουρκάλες ευλαβούνταν πολύ την Παναγία και τον Άγιο Γεώργιο.

Ευαγγελία Χ.Λιάπη

ΑΓΙΟΣ ΓΙΩΡΓΗΣ Βρόσκοπο-Καμίνια

Το ξωκλήσι βρίσκεται στο μικρό οικισμό που υπάρχει στο Βρόσκοπο.Πρόκειται για ένα πολύ όμορφο και γραφικό   ξωκλήσι .
Είναι χτισμένο πάνω σε παλαιότερα χαλάσματα.Στο γύρω χώρο υπάρχει μια παράξενη μυσταγωγία που σε λίγα ξωκλήσια κανείς συναντά.
Στο ξεροτράχαλο περίβολο διακρίνονται απόσπασματα από μαρμάρινο κίονα.Το ξωκλήσι  διαθέτει και πρόναο.
Σε αυτό τον πρόναο την άνοιξη του 2011 επέλεξαν χελιδόνια για να χτίσουν αντικρυστά δυο  φωλιές .

Μέσα στο ναό,στο τέμπλο υπάρχουν οι εικόνες :

Μήτηρ Θεού. Πρόκειται για μια πολύ ωραία εικόνα της Θεοτόκου. Έργο ανώνυμου αγιορείτη μοναχού. Από την πίσω όψη είναι σημειωμένο  "Επί αντκαταταβολή 2100" και το έτος "1961".

Ιησούς Χριστός ¨Έργο του ίδιου του ανώνυμου αγιορείτη μοναχού.

Άγιος Γεώργιος Μεγαλομάρτυς Πρόκειται για μια πολύ όμορφη εικόνα που αφηγείται τη σκηνή που ο Αγιος σκοτώνει το δράκο μπροστά στα μάτια της πριγκίπισσας.
Στο σημείο της καρδιάς του Αγίου Γεωργίου, πάνω στην εικόνα, έχει τοποθετηθεί ένα μεταλλικό νόμισμα που με το πέρασμα των χρόνων έχει ενσωματωθεί στην εικόνα.
Η εικόνα στο προσκυνητάρι είναι της οικογένειας του Βασιλείου Γεωργίου Κωνσταντέλη και το έτος αγιογράφησης της, το 2002. 
Ευαγγελία Χ.Λιάπη

ΑΓΙΑ ΦΩΤΙΔΑ Κώμη

Στην ερημική περιοχή της Κώμης υπάρχει το ξωκλήσι της Αγίας Φωτίδας.
Η Αγία Φωτίδα ήταν η αδελφή της Σαμαρίτιδας, της Αγίας Φωτεινής,  η οποία είχε γιο και αδέλφια Φωτεινούς.
Η συνάντηση του Ιησού και της Σαμαρίτιδας είχε πραγματοποιηθεί σιμά σε ένα πηγάδι. 
Για το λόγο αυτό δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το ξωκλήσι είναι χτισμένο δίπλα σε ένα πηγάδι.

Το ξωκλήσι ιδρύθηκε το 1850.Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή ιδρυτές του ναού ήταν ο ιερέας Παπά Θεοφάνης που λειτουργούσε στο γειτονικό Ρωμανού και ο πλούσιος εφοπλιστής και καραβοκύρης Κατακουζηνός Μπάρκας.
Στα 1928 ο Μάνος Παπάμαλης αγιογράφησε το ναό.

Στα 1964 ο ναός ανακαινίστηκε, για να ακολουθήσουν μια σειρά από ανακαινίσεις μέχρι σήμερα.
Η γιορτή της Αγίας Φωτείδας αποτελεί λημνιακό προσκύνημα.
Τα παλαιότερα χρόνια οι κάτοικοι συνήθιζαν την ημέρα της γιορτής της να   πηγαίνουν για  να προσκυνήσουν και να αγοράσουν το «γουρτζελάκι», το γουρουνάκι το οποίο έτρεφαν για να το σφάξουν στις 26 Δεκεμβρίου καθώς και τα λαγίνια τους από τους ντόπιους τσουκαλάδες.
Η Αγία Φωτίδα εορτάζει την 1 Αυγούστου.

Παραμονή της γιορτής της τελείται λειτουργία  και ακολουθεί πανηγύρι στο Ρωμανού.
Ευαγγελία Χ.Λιάπη

ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ Αμπέλες-Καμίνια

Στην περιοχή Αμπέλες στα Καμίνια, σε μια από τις πιο όμορφες περιοχές του χωριού, με πανοραμική θέα, μέσα  σε ένα μικρό τριγωνικό κτήμα, ο Γεώργιος Καρύπης έχτισε στα 1991 ένα ξωκλήσι αφιερωμένο στον Άγιο Σπυρίδωνα επίσκοπο Τριμυθούντος,πραγματοποιώντας ένα παιδικό του όνειρο.
Όταν ήταν μικρό παιδί ονειρευόταν σαν μεγάλωνε να αξιωθεί να χτίσει ένα ξωκλήσι σαν το ξωκλήσι του Αγίου Βλάση που υπάρχει στου Δαμαλά κι ο Θεός τον αξίωσε.
Οι γονείς του ιδιοκτήτη του ναού ονομάζονταν   Σπυρίδων και  Σπυριδούλα.
Έτσι ο Άγιος Σπυρίδων θεωρείται ο προστάτης της οικογένειας.
Τον Ιούλιο του 2011 έγιναν έργα συντήρησης του ναΐσκου  και του περιβάλλοντος χώρου.
Ευαγγελία Χ.Λιάπη

Απολυτίκιο του Αγίου Σπυρίδωνα

Της συνόδου της πρώτης ανεδείχθεις
υπέρμαχος και θαυματουργός
Θεοφόρε Σπυρίδων, πατήρ ημών,
διό νεκρά σύ εν τάφω προσφωνείς
και όφιν εις χρυσούν μετέβαλες,
και εν τω μέλπειν τας αγίας σου ευχάς
αγγέλους έσχες συλλειτουργούντας σοι, Ιερώτατε.