Η Αυγούστα
Ιουλία Φλαβία Ελένη το Μάρτιο του
326 μ.χ. έφτασε στα Ιεροσόλυμα με τη συνοδεία της με σκοπό την αναζήτηση του Τιμίου Σταυρού.
Οι
κάτοικοι της πόλης σαν το έμαθαν την χλεύασαν και τη θεώρησαν σαλή. Έψαχνε μετά από τόσους αιώνες να βρει το Τίμιο Ξύλο.
Η Αγία
Ελένη όμως δεν πτοήθηκε. Αντίθετα αποφάσισε να χαρίσει θησαυρό σε όποιον τη
βοηθούσε. Τότε εμφανίστηκε μια νεαρή η οποία της ανάφερε για τον Ιούδα, ένα
κάτοικο της πόλης, Εβραίο, ο οποίος γνώριζε το μέρος όπου είχαν ρίξει το Σταυρό μέσα από αφηγήσεις των προγόνων του.
Πράγματι
η Αγία Ελένη πήγε στον Ιούδα και το θερμοπαρακάλεσε να την οδηγήσει στο τόπο. Εκείνος
όμως σθεναρά αρνήθηκε. Σύμφωνα με την παράδοση η Αυγούστα Ελένη διέταξε τότε και
τον έβαλαν μέσα σε ένα πηγάδι για μια εβδομάδα μέχρι που δέχτηκε να την
οδηγήσει στον τόπο που κείτονταν θαμμένος ο Σταυρός.
Σαν
έφτασαν στο μέρος η Ελένη πάτησε ένα χορτάρι κι αισθάνθηκαν τη ευωδία από ένα
χόρτο, ένα βασιλικό χόρτο, το βασιλικό, που σκέπαζε τη περιοχή και τράβηξε την
προσοχή της Αγίας.
Η
ανασκαφή πραγματοποιήθηκε και βρέθηκαν τρεις σταυροί, του Ιησού και των δυο
ληστών.
Πως όμως
θα μπορούσαν να μάθουν ποιος από τους τρεις σταυρούς ήταν του Ιησού;
Μετέφεραν
τους Σταυρούς στην πλατεία των Ιεροσολύμων και καθώς η Αγία Ελένη, ο πατριάρχης
Μακάριος και η συνοδεία της Αγίας κοίταζαν τους Σταυρούς μια νεκρική πομπή
περνούσε από εκεί. Ο Πατριάρχης ζήτησε τότε και η νεκρή γυναίκα τοποθετήθηκε διαδοχικά
στους Σταυρούς. Όταν το νεκρό σώμα ήρθε σε επαφή με το Τίμιο Ξύλο η γυναίκα
αναστήθηκε.
Ο Ιούδας
βλέποντας το θαύμα ασπάστηκε το Χριστιανισμό κι ονομάστηκε Κυριακός. « … του
Αγίου Ιερομάρτυρος Κυριακού του φανερώσαντος τον Τίμιον Σταυρόν, επί της
Βασιλείας Κωνσταντίνου του Μεγάλου και Ελένης της αυτού μητρός» όπως αναφέρει
και το συναξάρι.
Ο Κυριακός
χειροτονήθηκε αργότερα επίσκοπος Ιεροσολύμων και μαρτύρησε στα χρόνια του
Ιουλιανού του Παραβάτη. (361-363)
Η
ανεύρεση του Σταυρού έγινε στις 6 Μαρτίου του 326.Η ύψωση του όμως έγινε στις 14
Σεπτεμβρίου από τον Πατριάρχη Μακάριο με σκοπό να τον προσκυνήσει ο κόσμος. Αυτή
ήταν η πρώτη ύψωση του Τιμίου Σταυρού.
Η
δεύτερη ύψωση έγινε στις 14 Σεπτεμβρίου του 626 όταν ο Πατριάρχης Ζαχαρίας τον ύψωσε εκ νέου στο
ναό της Αναστάσεως. Είχε μεσολαβήσει η αρπαγή του από τους Πέρσες και η
επιστροφή του στα Ιεροσόλυμα ύστερα από τη νίκη του αυτοκράτορα Ηράκλειου
εναντίον
των Περσών.
Ευαγγελία
Χ.Λιάπη
