Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς & Δαμιανός οι Ρωμαίοι

Πρώτη Ιουλίου λίθοισιν  Ανάργυροι ήθλουν.

Οι Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς[1] κι ο Δαμιανός γεννήθηκαν στη Ρώμη και ήταν αδέλφια.

Έζησαν κατά τον 3ο αιώνα στα χρόνια που αυτοκράτορας του ρωμαϊκού κράτους ήταν ο Καρίνος.

Σπούδασαν ιατρική κι  εξάσκησαν το επάγγελμα τους προσφέροντας αφιλοκερδώς[2] τις υπηρεσίες τους στον κόσμο. Για αυτό το λόγο κι η εκκλησία τους αποκαλεί Αναργύρους(=άνευ-αργυρίων, χρημάτων).

Τις υπηρεσίες τους οι Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός τις προσέφεραν τόσο στους ανθρώπους όσο και στα ζώα[3].

Επειδή η φήμη τους ως ιαματικοί γιατροί είχε εξαπλωθεί παντού οι άλλοι γιατροί της εποχής τους τους φθόνησαν και τους κατηγόρησαν στον αυτοκράτορα Καρίνο ότι χρησιμοποιούν τη μαγική τέχνη για να θεραπεύουν τους ασθενείς τους.

Οι Άγιοι παρουσιάστηκαν σιδηροδέσμιοι μπροστά στον αυτοκράτορα κι ενώ εκείνος τους απειλούσε ξαφνικά ο αυτοκράτορας στραβολαίμιασε κατά τρόπο που η κεφαλή του να είναι στραμμένη προς τα πίσω.

Οι Άγιοι προσευχήθηκαν στο Θεό κι ο αυτοκράτορας αμέσως θεραπεύτηκε.

Μετά από αυτό το γεγονός ο αυτοκράτορας διέταξε οι άγιοι Ανάργυροι να αφεθούν ελεύθεροι.

Ο κακός όμως συνέχισε να τους φθονεί.Έτσι τύφλωσε από ζήλεια, φθόνο και υπερηφάνεια το δάσκαλό[4] τους στην Ιατρική και αφού στους προσκάλεσε στο βουνό για να τους δείξει κάποια θεραπευτικά βότανα τους σκότωσε με λιθοβολισμό.

Οι Ρωμαίοι Ανάργυροι  Κοσμάς και Δαμιανός μαρτύρησαν το 284 στη Ρώμη. Η μνήμη τους εορτάζεται την 1^η Ιουλίου.

Στη Λήμνο τιμούνται και εορτάζονται κυρίως οι Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός, οι υιοί της Θεοδότης.Θεράποντες ιατροί κι αυτοί και πολύ θαυματουργοί.

Οι  Άγιοι   Ανάργυροι οι οποίοι κατάγονται από την Ασία πέθαναν ειρηνικά και ενταφιάσθησαν σε ένα τόπο που αποκαλείται Φερεμά.

Η μνήμη τους τιμάται την 1^η Νοεμβρίου.

Ευαγγελία Χ.Λιάπη

---

[1] Σύμφωνα με τη ρωμαϊκή παράδοση καταγράφεται και το όνομα Κόσιμο.

[2] Δωρεάν έλαβαν και δωρεάν έδιναν» τη θεραπεία σε σωματικές και ψυχικές ασθένειες, μηδέν άλλο πράγμα γήινον λαμβάνοντες αναφέρει ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης.
ει μή μόνον μισθόν της Ιατρείας ζητούντες το να πιστεύωσιν εις τον Χριστόν οι ιατρευόμενοι

[3] Μετήρχοντο λοιπόν την ιατρικήν τέχνην, ανθρώποις και κτήνεσι τάς ιάσεις παρέχοντες.

[4] Ένα διδάσκαλον κακόγνωμον και φθονερόν όπως σημειώνει ο Άγιος Νικόδημος.

Kυριακή της Πεντηκοστής ή της Γονατιστής

«Τη αυτή ημέρα, Κυριακή ογδόη από του Πάσχα, την αγίαν Πεντηκοστήν εορτάζομεν.Πνοή βιαία γλωσσοπυρσεύτως νέμει, Χριστός το θείον Πνεύμα τοις Αποστόλοις. Εκκέχυται μεγάλω ενί ήματι Πνεύμ' αλιεύσι. Ταις των αγίων Αποστόλων πρεσβείαις, Χριστέ ο Θεός ημών, ελέησον ημάς. Αμήν»

Την αποκαλούσαν Γονατιστή γιατί όλο το εκκλησίασμα τη ημέρα αυτή γονατίζει τρεις φορές κατά τη διάρκεια της θείας λειτουργίας.

Πίστευαν πως την ώρα εκείνη της γονυκλισίας, αποχαιρετούσαν και υποκλίνονταν στις ψυχές που έφευγαν.

Δεν έπρεπε να έχουν θλιμμένα πρόσωπα και να κλαίνε, για να μην εμποδίσουν τις ψυχές να επιστρέψουν ήσυχα στον κάτω κόσμο.

Παλαιότερα κατά την ώρα της γονυκλισίας κρατούσαν κι αναμμένα κεριά για να φέγγουν στις ψυχές και να βρουν εύκολα το δρόμο τους.

Πίστευαν ακόμα πως η γονυκλισία θα έφερνε υγεία και καλό στους ίδιους.

Ακόμα σύμφωνα με τις παλιές δοξασίες που επικρατούσαν  την ημέρα αυτή απαγορευόταν, να ανοίξουν τα σεντούκια, γιατί θα πήγαιναν οι ποντικοί και θα κατέστρεφαν τα προικιά.

Ευαγγελία Χ.Λιάπη

Το Ψυχοσάββατο του Ρουσαλιού

«Όλα τα Ψυχοσάββατα να ’ρτουν και να περάσνε, του Ρουσαλιού το Ψυχοσάββατο μην έρτη, μην περάση».

Το Σάββατο  πριν από την Πεντηκοστή το αποκαλούν  Σάββατο του Ρουσαλιού .

Η ονομασία Ρουσαλιού σχετίζεται με μια παλαιά λατινική εορτή στην οποία οι πιστοί έφερναν ρόδα(Rose) τριαντάφυλλα για να τιμήσουν τις ψυχές των νεκρών.

Στο Ψυχοσάββατο του Ρουσαλιού εμπλέκονται και πάρα πολλές αρχέγονες δοξασίες.

«Τοιαύτη πανήγυρις αλλό­κοτος εστί και τα λεγόμενα ρουσάλια, τα μετά το Άγιον Πάσχα από κακής συνηθείας εν ταις έξω χώραις γενόμενα[1]».

Οι γυναίκες συνηθίζουν να φτιάχνουν κόλλυβα για τους νεκρούς.Σύμφωνα με την παράδοση οι ψυχές αυτό το Ψυχοσάββατο δεν το επιθυμούσαν γιατί έπρεπε να επιστρέψουν στην κατάσταση που βρισκόντουσαν πριν την Ανάσταση και για αυτό ήταν πολύ λυπημένες.

Την περίοδο που μεσολάβούσε από το  Πάσχα έως και τη Κυριακή της γονατιστής) οι ψυχές κάθονταν πάνω στα δένδρα και στα βλαστάρια του αμπελιού.

Για το λόγο αυτό απέφευγαν να κόψουν βλαστάρια, πριν από τη γιορτή της Πεντηκοστής.Φοβόντουσαν, μήπως οι ψυχές πέσουν από τα κλαδιά και τα βλαστάρια και ταλαιπωρηθούν.

Απέφευγαν ακόμα και να ξεραχνίσουν.Πίστευαν ότι οι ψυχές έβρισκαν καταφύγιο στους ιστούς της αράχνης και δεν ήθελαν να τις ενοχλήσουν.

Συνήθιζαν να μην αφήνουν ρούχα έξω από το σπίτι μετά τη δύση του ήλιου. Το Σάββατο πριν από την Πεντηκοστή απέφευγαν πλύνουν και να ράψουν. Έλεγαν πως αν έπλεναν θα ταλαιπωρούσαν τις ψυχές ενώ αν έραβαν, θα τις τρυπούσαν.

Την ημέρα αυτή οι πιστοί μοιράζουν κόλλυβα ή  “συγχώρια” για τη συγχώρεση των ψυχών.

Το Σάββατο του Ρουσαλιού  ο λαός μας το θεωρεί μαύρο και βαρύ γιατί οι ψυχές[2] αναγκάζονται να γυρίσουν στον κάτω κόσμο.Για το λόγο αυτό το Σάββατο του Ροσαλιού είναι μια μέρα θλίψης και περισυλλογής.

Ευαγγελία Χ.Λιάπη

---

[1] Αναφέρει η Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδος.

[2] Σύμφωνα με την παράδοση χάρη στη μεσιτεία της Παναγίας δόθηκε στις ψυχές το δικαίωμα να βρίσκονται αναμέσα μας πενήντα ημέρες(από την Ανάσταση μέχρι και την Πεντικοστή).